Muzeylər müxtəlif tarixi, mədəni, elmi və sənət əsərlərinin toplanaraq qorunduğu məkandır. Muzeylər cəmiyyətin kollektiv yaddaşını qorumaq və gələcək nəsillərə ötürmək məqsədini güdür. Özündə hər bir mədəniyyətin özünəməxsus xüsusiyyətlərini və tarixi irsini qoruyub saxlayır. Xalqın mədəni irsini qorumaq və gələcək nəsillərə çatdırmaq baxımından çox əhəmiyyətlidir.
Muzeylər, sadəcə “köhnə əşyaların” saxlandığı yerlər deyil, həm də insanların mədəni və tarixi irslərini yaşatmağını və paylaşmasını təmin edən vacib mərkəzləri olmaqla yanaşı, insanın gələcək nəsillərə daha zəngin və dərin mədəniyyət mirası buraxmasına kömək edir.
Onlardan biri Xaçmazda yerləşən Don Kazakları muzeyidir. Muzeyin təsisçisi etnik kazak Kasikov Sergey Oleqoviçdir.
Shimal.News-un əməkdaşı onunla həmsöhbət olub.
Müsahibəni təqdim edirik:
- Sergey bəy, öncə özünüz barədə məlumat verərdiniz.
- Mən 1976-cı ildə Bakı şəhərində anadan olmuşam. Əslən etnik kazakam. Hazırda Xaçmazın Yalama kəndində yaşayıram. 1999-cu ildən buradayam. Kazaklar doğulduğu torpağa və dininə and içirlər. Azərbaycan mənim doğma diyarımdır.
Mən kazak mədəniyyətini qoruyub-saxlayıram. Şimali Azərbaycanın Kazaklar Cəmiyyətinin sədriyəm. Kazaklar üç əsr əvvəl Azərbaycana gəliblər. Azərbaycan kazakları çox yaxşı qarşılayıb. Kazaklar zəhmətkeş və ən əsası da dindardırlar. Allahdan qorxurlar. Məşğuliyyət olaraq isə heyvandarlıqla məşğuluq.
- Don kazaklarının nə kimi maraqlı adət-ənənələri var?
- Kazaklar yeddi nəslini tanımalıdır. Bu şərtdir. Hər kəs öz nəsil ağacını bilməlidir. Mən yeddi nəsil qohum-əqrəbamı tanıyıram.
- Sizin Don Kazakları ev muzeyiniz haqqında məlumat əldə etmək istərdik. Nə zaman bu muzeyi yaratmaq qərarına gəldiniz?
- 2007-ci ildə qızım dünyaya gəldi. Buna çox sevindik. Adını da Ulya qoyduq. Bu ad kazaklarda çox məşhurdur. Elə həmin ərəfədə muzey yaratmaq qərarına gəldim. Yeni nəslin də kazaklar barədə məlumatlı olmasını istədiyim üçün bu işə qol qoydum. Xüsusən də mədəniyyətimizi təbliğ etməyə çalışdım. Çünki mədəniyyət çox önəmli rol oynayır.
- Muzeydə hansı kolleksiyalar var? Muzeydə ən çox maraqla qarşılanan eksponatlar hansılardır?
- Muzeydə 100-dən çox eksponat var. Ən qədim eksponat 1000 ildən çox yaşı olan bıçaqlardır. 150 yaşı olan at yəhəri də çox sevilir. 1 əsrə yaxın yaşı olan əşyalar, kitablar var. Hər biri maraqla qarşılanır.
Muzeydə nümayiş olunan eskopanatların 95 faizi bizim ailəyə məxsus əşyalardır. Qədim pencəklər, papaqlar, ayaqqabılar var. Birinci dünya müharibəsində iştirak edən ulu babamın papağı eksponat kimi saxlanılır. Əşyaların əksəriyyəti geyimdir. Hər biri yundan hazırlanıb. Bununla yanaşı xaç və gildən hazırlanan unikal əşyalar da tapmaq mümkündür.
- Ziyarət edənlər varmı?
- Muzeyi ziyarət edənlər çoxdur. Xüsusən də Rusiya, Ukrayna və Belarusdan gələnlər daha çoxdur. Əsasən kazaklar yaşayan yerlərdən muzeylə maraqlanırlar. Onlara kazakların tarixi haqqında məlumat verirəm. Azərbaycanda yaşayıb, dinimizi və mədəniyyətimizi qoruyub-saxlamağımız təəccüblü gəlir. İzah edirik ki, Azərbaycan güclü dövlətdir. Hər bir dövlətin dininə və mədəniyyətinə hörmətlə yanaşır.
- Muzeyin ziyarətçilərindən gələn ən çox müsbət rəy nə ilə bağlıdır?
- Muzeyi bəyənirlər və normal qarşılayırlar. Kazak atalar sözlərini izah edirik. Bunu çox bəyənirlər. Əşyalar haqqında geniş məlumat verib, tarixindən bəhs edirik.
- Beynəlxalq sərgilər və əməkdaşlıq imkanlarına dair gələcək planlarınız varmı?
- Ukrayna, Belarus, Rusiya, Avstriya, İspaniya, Çexiya, İrlandiya və Belqrad kazakları ilə yaxşı əlaqələrimiz var. İmkanlarımız genişdir.
- Sizə bu muzeyi yaratmaqda dəstək göstərilibmi?
- Öz şəxsi təşəbbüsümdür. Heç bir dəstək yoxdur. Əşyaları saxlamaq üçün dərmanlar lazımdır. Əksəriyyəti yundan hazırlanan əl işləridir. Öz hesabıma xərc çəkirəm. Etməliyəm, borcumdur. Bu, bizim tariximizdir.
- Xaçmazda festivallarda eksponatlarınız sərgilənib?
- Mədəniyyət şöbələrindən tez-tez zəng edib festivallara çağırırlar. Bəzi eksponatları sərgilərə aparıb nümayiş etdiririk.
- Sonda nə demək istərdiniz?
- Kazaklar gəlmə millətdir. Heç vaxt öz torpağı olmayıb. Azərbaycan bizi canla-başla qarşıladı. Minnətdarlıq hissi duyuruq. Bizdə burada yaşayıb, işləyirik. Dilimizi, dinimizi də unutmadıq. Hamımız Azərbaycan dilini də mükəmməl şəkildə bilirik.
Nəzrin Vahid
